Aşılama Yöntemleri

Aşılama, çelikleme ve kök sürgünlerinin kullanılmasının tümüne vegetatif çoğaltma adı verilir. Çelikle ve kök sürgünüyle çoğaltma,ana bitkinin parçalarının toprağa dikilmesi şeklinde olurken,  aşılama iki bitkinin tek bir bitkiymişçesine birleştirilmesine verilen genel addır. Aşılama sonucunda ortaya çıkan bitkinin kök ve gövdesinin bir kısmını anaç, gövdenin geri kalan kısmı ve dalların tümünü (ve dolayısıyla meyveyi) oluşturan kısım ise kalem olarak bilinir.

Cevizlerde aşı tutması, diğer ağaçlara nazaran zordur. Ancak günümüzde işinin ehli kişilerce, çeşitli faktörler göz önüne alınarak yapılan aşılamalar, başarılı olmaktadır. Bu faktörleri şu şekilde sıralayabiliriz. 

Sıcaklık: Ortam sıcaklığının 23'C'den fazla, ancak 30'C'den az olması cevizlerde aşı başarısını artırır.

Nem: Ortamın nemli olması aşılamada başarıyı olumlu olarak etkiler.


Aşıda kullanılan malzemeler: Aşılamada kullanılan malzemelerin kalitesi başarıda önemlidir. Aşı bıçağının yüzeyi çok düzgün ve tek darbede kesebilecek kadar keskin olmalıdır. Aşı yerini tutturmak için pamuk ipliği ya da aşı bandı kullanılmalıdır.


Kalem: Kalemler, sağlıklı ve iyi gelişmiş yıllık sürgünlerden alınır. Kalem üzerindeki sürmemiş gözler (tercihen 2. ile 5. gözler arası) aşıda kullanılır. Kesilen kalemler, aşılamadan önce saklanırken ve de aşı yapıldıktan sonra mutlaka nemli bir ortamda muhafaza edilmelidir.


Aşı zamanı: Aşıda başarıyı artıran en önemli faktörlerden biri de aşı yapılacak zamandır.  Gerek anaç fidanların gerekse aşı gözü (yahut kalemi) alınacak sürgünlerin kabuğu ile altındaki odunsu dokularının birbirinden en kolay ayrılabildiği zaman en uygun aşı zamanıdır.


Aşılama zamanını belirlemek için; 

Aşı sürgünü üzerindeki kabuk kaldırılır. Eğer gözün altında kalan büyüme noktası kabukta kalıyorsa bu göz için aşı zamanı uygundur. Ancak büyüme noktası odun dokusunda kalıyorsa, bu göz için aşı zamanı geçmiştir. Bu şekildeki gözler aşıda tercih edilmezler.


Aşı zamanını belirlemenin daha pratik yöntemi ise bölgede ekinlerin biçilmeye başlandığı zamanı esas almaktır. Yani ekinlerin biçilmeye başlandığı zaman, o bölge için cevizlerde göz aşılarının yapılabileceği zamandır.


Aşılama yöntemleri

Aşılama yöntemleri, göz aşısı, ve kalem aşısı olarak ikiye ayrılır. 

Göz aşısı, üretilmek istenen bitkinin sürgünleri üzerindeki sürmemiş gözlerin bulunduğu yerdeki kabuğun çıkarılarak, anaç bitkiye eklenmesidir. Kalem aşı ise, üzerinde göz bulunan sürgün parçasının bütün olarak anaça eklenmesidir. 

Göz aşılarının yapılması daha kolay, anaca zararı daha azdır. Göz aşılarında önemli bir husus, anaç ile kalemin  kabuk kalınlıklarının eşit olmasıdır. Bu nedenle, iyi bir bakımla anaca ilk yıl T veya yama göz aşısı yapılabilir. Eğer tutmazsa ya da anaç yeterince iyi gelişmemişse, ikinci yıl anacın gövde kalınlığının kalem kalınlığıyla eşit olduğu dilcikli kalem aşısı, anacın gövdesinin iyice kalınlaşacağı daha sonraki yıllarda ise yarma kalem aşısı uygulanmalıdır.   Bu dört aşı, cevizdeen çok kullanılan ve başarı sağlanan aşılama yöntemleridir.

Göz Aşıları:

T-Göz Aşısı: Anacın gövdesinde, kuzey tarafından topraktan 20-30 cm yukarı gelecek şekilde T biçiminde kabuk kaldırılır. Kalemden alınan göz, bu T 'nin iki yana açılan kanatları arasına konur, kanatlar kapatılır. Aşı bandıyla bağlanır. 3-5 hafta sonra bant çıkarılır.

Yama Göz Aşısı:   Anacın gövdesinde, kuzey tarafından topraktan 20-30 cm yukarı gelecek şekilde dikdörtgen biçiminde kabuk kaldırılır. Kalemden göz ile beraber aynı biçimde bir parça kabuk çıkarılır, anacın kesilen yerine eklenir. Aşı bandıyla sarılır.

Kalem Aşıları:

Dilcikli Aşı: Anaç ve şekildeki gibi kesilerek aşı bandıyla bağlanır. Aşı yeri çamur ile kaplanır.

Yarma Aşı: Yarma aşıda önce anacın gövdesi, toprak seviyesinden 20-30 cm yukarısından kesilir. Yaklaşık 1 hafta -10 gün beklenerek, cevizin juglon içeren özsuyu akıtılır. Kalemler, özsu yürümemiş sürgünlerden seçilerek, aşı zamanına kadar 4'C'de bekletilir. Kalemler, kama şeklinde ucu V biçiminde kesilir.Anacın gövdesinde bir yarık açılarak derinleştirilir. Sonra kalemler, yarığın iki ucuna gelecek şekilde yerleştirilerek yarık aşı bandıyla bağlanır. Aşı yerinin aşırı soğuktan ve sıcaktan korunması için bir naylon torbanın dibi delinerek tüm aşı yerini kapatacak şekilde gövdeye geçirilir, torbanın ağzından kalemlerin ancak ucu görünecek şekilde toprak, kum karışımı doldurulur. Aşı tutana kadar (yaklaşık 3-5 hafta) doldurulan bu toprak sulanır, böylece aşı yerinin nemli kalması sağlanmış olur.